Patriarcha Moskwy Cyryl i abp Józef Michalik ogłoszą w sierpniu wspólne orędzie do obu narodów
To będzie historyczne wydarzenie. Po raz pierwszy w dziejach przyjedzie do Polski patriarcha Moskwy i Wszechrusi. Cyryl I będzie z czterodniową wizytą w połowie sierpnia. Przyjedzie na zaproszenie Kościoła prawosławnego w Polsce, ale powodem wizyty jest podpisanie wspólnego orędzia z Kościołem katolickim w Polsce. Prace nad dokumentem trwały trzy lata.
Próba wzajemnego zrozumienia
– Jest to orędzie dwóch Kościołów, żyjących w konkretnych narodach, skierowane nie tylko do swoich wyznawców, ale do wszystkich ludzi dobrej woli o wzajemny dialog i próbę zrozumienia siebie także na płaszczyźnie narodowej – zdradza „Rz" sekretarz episkopatu bp Wojciech Polak.
Dokument jest już uzgodniony, ale wciąż niejawny. Podstawą orędzia jest to, co łączy, czyli Ewangelia i szukanie wspólnych ewangelicznych wartości. One są także punktem wyjścia z apelem o porozumienie do narodów, których członkowie identyfikują się z katolicyzmem czy prawosławiem.
Orędzie – jak dowiaduje się „Rz" – nie odnosi się do polityki. Nie ocenia też trudnej historii między naszymi narodami, zostawiając to historykom, niemniej jednak odwołuje się do wspólnego doświadczenia obu narodów – komunizmu.
Dokument nie podnosi także kwestii unitów oraz rozumienia prozelityzmu, gdyż wykraczają one poza kompetencje Kościoła w Polsce. Dotyczą relacji Cerkwi Rosyjskiej z Watykanem i od dawna są powodem napięć. Z tego powodu nigdy nie doszło do spotkania Jana Pawła II z poprzednim patriarchą Moskwy Aleksym II (zmarł w 2008 roku). Za Benedykta XVI relacje z Cerkwią Rosyjską się ożywiły, ale nie doszło do spotkania na szczycie. Tym większe znaczenie ma przyjazd do Warszawy patriarchy Cyryla I.
Patriarcha Moskwy Cyryl w czasie wizyty w Polsce odwiedzi także Białystok, Supraśl, Hajnówkę, a na Górze Grabarce 19 sierpnia odprawi liturgię z okazji uroczystości Przemienienia Pańskiego.
Jak list do biskupów niemieckich?
– Orędzie skierowane do narodów Polski i Rosji będzie odpowiednikiem tego, co się stało w relacjach polsko-niemieckich w 1965 roku – mówi ks. Henryk Paprocki, rzecznik Kościoła prawosławnego w Polsce o liście biskupów polskich do niemieckich, który zapoczątkował pojednanie Polaków i Niemców.
W opinii dr. Andrzeja Grajewskiego, historyka, członka polsko-rosyjskiej grupy do spraw trudnych, dokument o pojednaniu Kościołów w Polsce i Rosji będzie ważny, ale nie będzie miał on takiego znaczenia, jak orędzie z 1965 roku w relacjach polsko-niemieckich. – Pojednanie religijne wzmocni pojednanie między narodami, ale dzisiaj nie może go zastąpić w warstwie rozliczeń historycznych, prawnych i społeczno-politycznych – podkreśla.
Prace nad wspólnym dokumentem rozpoczęły się trzy lata temu, po tym gdy we wrześniu 2009 roku mnisi z klasztoru w pobliżu Ostaszkowa przyjechali na Jasną Górę po kopię obrazu Matki Bożej, aby umieścić ją w klasztorze, gdzie NKWD więziło ponad 8000 polskich oficerów, następnie zamordowanych w Twerze i pochowanych w Miednoje. W kwietniu 2010 roku, trzy dni przed katastrofą samolotu w Smoleńsku, przedstawiciele obu Kościołów modlili się nad grobami oficerów w Katyniu.