Новости

8 października 2007 roku w szpitalu w podwarszawskim Aninie odszedł po ciężkiej chorobie ksiądz prałat profesor Zdzisław Jastrzębiec Peszkowski — Naczelny Kapelan ZHP poza granicami kraju, Kapelan Rodzin Katyńskich i Pomordowanych na Wschodzie, prezes fundacji Golgota Wschodu, Kapelan Chorych Polonii, oraz orędownik polsko-rosyjskiego pojednania.

Brał udział w polskiej wojnie obronnej 1939 jako ułan podchorąży 20. Pułku Ułanów imienia Króla Jana III Sobieskiego w Rzeszowie. 26 września trafił do sowieckiej niewoli. Pół roku spędził w obozie w Kozielsku: „W Kozielsku jako jeniec wśród kwiecia polskiej inteligencji poczułem pasję uczenia się — wspominał ksiądz prałat Peszkowski. — Aby się uczyć, w sześciu założyliśmy kołchoz naukowy. Zapisaliśmy się do najcięższej roboty — do sprzątania, które wykonywało się w godzinach nocnych, a w dzień mieliśmy czas na naukę. Uczyli nas najwybitniejsi Polacy — jeńcy obozu. Nabyłem od jednego z oficerów Pana Tadeusza, pociąłem go na kawałki, tak aby każda księga była osobno. Byłem «bibliotekarzem» Pana Tadeusza — pożyczałem jedną księgę na pięć godzin. Tak krzepiliśmy ducha. Od marca z Kozielska wywożono nas małymi grupami do innego obozu. Dokąd? — nikt nie wiedział… Już nigdy nie spotkałem moich braci z Kozielska. Urósł na nich katyński las… Cudem uniknąłem Katynia. Pozostało nas czterystu trzydziestu dwóch z trzech obozów…”. Trafił do 1 Pułku Ułanów Krechowieckich w II Korpusie Armii Polskiej gen. Władysława Andersa. Z Armią generała Andersa przemierzył szlak od ZSRR przez Bliski Wschód, Włochy i Anglię. Po zakończeniu działań wojennych rozpoczął studia na Uniwersytecie w Oxfordzie, a następnie w Polskim Seminarium w Orchard Lake, na Uniwersytecie Wiscon­sin, University of Detroit i Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie. W 1954 roku przyjął święcenia kapłańskie. Wykładał teologię pastoralną i literaturę języka polskiego w Seminarium Świętego Cyryla i Metodego oraz St. Mary’s College. W roku 1966 roku stanął na czele Polish American Historical Association. Był autorem ponad stu dzieł książkowych poświęconych, m.in. teologii, historii, filozofii, a także osobie Jana Pawła II. Ciekawostką jest, że ksiądz prałat Peszkowski był autorem pierwszej książki biograficznej o prymasie Polski kardynale Stefanie Wyszyńskim — w Polsce Ludowej dzieło to było zakazane.

30 października 1988 roku, odprawił mszę św. pod Krzyżem Katyńskim, gdzie złożył przysięgę, iż "nie spocznie, dopóki w tym miejscu nie stanie cmentarz wojskowy i sanktuarium Miłosierdzia Bożego i Matki Bożej Pojednania". Do Polski powrócił na stałe w 1989 roku. Ze wszystkich sił roztaczał opiekę nad rodzinami pomordowanych na Wschodzie. W latach 90-tych osobiście wziął udział w ekshumacji masowych grobów pomordowanych polskich oficerów w Charkowie i Miednoje. Podczas prac ekshumacyjnych klęczał nad grobami swoich kolegów, starając się wziąć każdą czaszkę w dłonie, namaścić ją olejkiem i dotknąć różańcem poświęconym przez papieża Jana Pawła II. Dzięki jego wysiłkom udało się m.in. doprowadzić do końca budowę cmentarzy w miejscu pochówku polskich ofiar w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Z jego inicjatywy od 2001 roku odbywa się Motocyklowy Rajd Katyński. W 2006 roku Sejm RP docenił pracę księdza prałata i wystosował wniosek do Komisji Noblowskiej w Oslo o przyznanie mu Pokojowej Nagrody Nobla: "Ksiądz Prałat Peszkowski przez lata prowadził w Polsce i na forum międzynarodowym niezwykle owocną akcję na rzecz zachowania pamięci i uświadomienia opinii międzynarodowej faktu zbrodni katyńskiej, jako bezprecedensowego mordu popełnionego przez Związek Radziecki na internowanych polskich oficerach. (…) Jednocześnie Ksiądz Prałat — były więzień sowiecki i niedoszła ofiara Katynia od lat działa w duchu przebaczenia i pojednania polsko-rosyjskiego." Niestety, nagrody nie otrzymał.