W tym roku "Dzień Polonii i Polaków za Granicą" zorganizowany został w dniach 24-26 kwietnia 2009 r. w Sankt Petersburgu przez Stowarzyszenie "Wspólnota Polska" i organizacje polonijne w Sankt Petersburgu: Dom Polski, Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe "Polonia" i Związek Polaków im. bp Antoniego Maleckiego, przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Sankt Petersburgu i polskiej parafii Św. Stanisława. Bogaty trzydniowy program sfinansowany został ze środków Kancelarii Senatu RP w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

W obchodach Dnia Polonii w Sankt Petersburgu wziął udział marszałek Senatu Bogdan Borusewicz oraz senatorowie: Andrzej Person - przewodniczący Komisji Łączności z Polakami za Granicą, Piotr Zientarski - przewodniczący Komisji Ustawodawczej, Łukasz Abgarowicz - wiceprzewodniczący Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą, Bronisław Korfanty - wiceprzewodniczący Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą. Ponadto obecni byli: Jan Borkowski - wiceminister spraw zagranicznych i poseł Marek Borowski - przewodniczący sejmowej Komisji Łączności z Polakami za Granicą. Delegacji Senatu towarzyszyli również: Maciej Płażyński, prezes Stowarzyszenia "Wspólnota Polska", Jerzy Marek Nowakowski, prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" i Marek Hauszyld, prezes Fundacji Semper Polonia. Do Sankt Petersburga na obchody Dnia Polonii i Polaków za Granicą przyjechali przedstawiciele organizacji polonijnych z całej Rosji oraz goście z Europy: Tadeusz Pilat - prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych, Wanda Krukowska - prezes Związku Polaków na Łotwie, Roman Śmigielski - przewodniczący Federacji Organizacji Polskich i Polsko-Duńskich, Michał Zieliński - prezes Zjednoczenia Polskiego w Helsinkach, Jerzy Jankowski - prezes Związku Polaków w Norwegii.

Pierwszego dnia wizyty marszałek Senatu RP wraz z delegacją rozmawiał z władzami miasta. Na spotkaniu z wicegubernatorem Sankt Petersburga Ludmiłą Kostkiną podkreślił, że decyzja o zorganizowaniu obchodów Dnia Polonii i Polaków za Granicą właśnie w Sankt Petersburgu jest wyrazem dobrej współpracy polsko-rosyjskiej i podziękowaniem za stworzenie dobrych warunków dla działalności polonijnych organizacji w Rosji. Obecnie stosunki polsko-rosyjskie układają się pomyślnie, czego świadectwem może być otwarcie Domu Polskiego w Sankt Petersburgu 13 maja 2007 r. z udziałem małżonek prezydentów Polski i Rosji, które dokonały uroczystego otwarcia polskiej placówki. Marszałek Senatu RP mówił o potrzebie rozbudowy Domu Polskiego oraz opracowania dziejów Polaków w Sankt Petersburgu po 1917 r., którzy swoją pracą wpisali się w historię tego niezwykłego miasta.

W piątek w Domu Polskim odbyły się spotkania programowe i robocze przedstawicieli organizacji polonijnych w Rosji, będące okazją do osobistych kontaktów, rozmów i wymiany doświadczeń dla oddalonych od siebie o tysiące kilometrów prezesów stowarzyszeń, dziennikarzy i redaktorów prasy polonijnej oraz liderów młodzieżowych. Organizowane cyklicznie od wielu lat przez "Wspólnotę Polską" spotkania, mające charakter szkoleń lub warsztatów, zapewniają uczestnikom poczucie więzi, wsparcie i ukierunkowanie na rozwój działalności polonijnej w poszczególnych ośrodkach. W spotkaniach uczestniczyło 32 prezesów z trzydziestu polskich środowisk od Murmańska za kręgiem polarnym aż do Irkucka i Ułan-Ude na trasie kolei transsyberyjskiej. Doroczne robocze spotkanie prezesów organizacji przeprowadziła prezes Federalnej Polskiej Narodowo-Kulturalnej Autonomii „Kongres Polaków w Rosji” Halina Subotowicz-Romanowa. Podczas narady zostały szczegółowo omówione najbardziej istotne problemy dotyczące działalności polonijnej organizacji, a mianowicie, dotyczyły one pracy oświatowej, kulturalnej, pracy z młodzieżą, parafiami rzymsko-katolickimi, wydawania „Karty Polaka”, oraz współpracy z instytucjami rządowymi i organizacjami społecznymi w Rosji i Polsce. Podkreślano brak pomieszczeń oraz stabilnego finansowania organizacji narodowościowych, co w znacznym stopniu ogranicza prowadzenie działalności statutowej w tym nauczanie języka ojczystego. Były również porószone zagadnienia dotyczące obchodów ważnych rocznic w tym roku:

- 20-lecie transformacji systemowej w Polsce i Rosji,

- 20-lecie odrodzenia ruchu polonijnego w Rosji,

- 20-lecie odrodzenia Senatu RP,

- 70-lecie wybuchu II wojny światowej w Polsce.

Z tej okazji odbędzie się szereg imprez temu poświęconych, przygotowanych przez organizacje polonijne w Rosji.

Podczas forum mediów polonijnych z kilkunastoma dziennikarzami spotkała się redaktor "Gazety Petersburskiej" Teresa Konopielko, a 10-osobowa grupa młodzieży polonijnej w swoim gronie planowała wakacyjne pobyty edukacyjne w Polsce.

Drugiego dnia wizyty marszałek Bogdan Borusewicz spotkał się w Domu Polskim w Sankt Petersburgu z prezesami ponad 30 organizacji polonijnych istniejących w Rosji. Podczas spotkania powiedział, że obchody Dnia Polonii i Polaków za Granicą w mieście nad Newą są wyrazem dobrych relacji polsko-rosyjskich i uznaniem dla działalności organizacji polonijnych w Sankt Petersburgu i całej Rosji. Marszałek Senatu wyraził zadowolenie, że otwarty przed dwoma laty Dom Polski prowadzi szeroką działalność polonijną i skupia wokół siebie coraz więcej osób chcących poznać i propagować polską kulturę. Zadeklarował również dalszą pomoc Senatu dla Polonii i Polaków mieszkających poza granicami kraju: "To są nasi rodacy, którzy podkreślają na każdym kroku, że są Polakami i w związku z tym będziemy im pomagać i utrzymywać kontakt, bez względu na to, czy mówią po polsku, czy po rosyjsku". Podczas spotkania w Domu Polskim Złoty Krzyż Zasługi otrzymała Albina Jegorowa, przewodnicząca stowarzyszenia "Polonia" w Archangielsku, obchodzącego jubileusz 15-lecia. Natomiast przed południem w Konsulacie Generalnym RP podczas spotkania z miejscową Polonią kilku osobom wręczono Karty Polaka.

Polonia petersburska, która włożyła wiele serca i wysiłku w zorganizowanie obchodów Dnia Polonii i Polaków za Granicą, przygotowała również szereg imprez towarzyszących. W Domu Narodowości stowarzyszenie "Polonia" zorganizowało wystawę prac polonijnych artystów malarzy i grafików z Sankt Petersburga zatytułowaną "Pięć spojrzeń", którą stworzyli: Irena Birula, Erwin Wileński, Helena Kiselewa, Sergiusz Kowalski i Mikołaj Tiopły. Autorską wystawę fotograficzną, dokumentującą prace kilkudziesięciu organizacji polonijnych w Rosji przygotował Konstanty Snycar.

W Domu Polskim zaprezentowano wystawę "Polacy w Petersburgu" oraz wystawę poświęconą 20-leciu odrodzonego Senatu RP. W Konsulacie Generalnym RP odbył się salon muzyczny "Uczniowie mistrza" oraz prezentacja prac uczniów wybitnego grafika Eduarda Koczergina. W kościele św. Stanisława odbyła się wystawa starych książek oraz otwarcie biblioteki kościelnej, liczącej ponad 5 tys. woluminów, dotyczących w większości historii Polski i zamieszkałych w Rosji Polaków. W Domu Narodowości artystyczny program słowno-muzyczny zaprezentowały zespoły polonijne: "Newska Fala" ze Związku Polaków, zespół folklorystyczny "Gaik" stowarzyszenia "Polonia" oraz grupy szkolne.

Delegacja z Polski i przedstawiciele organizacji polonijnych złożyli wieńce na grobach polskich i rosyjskich ofiar stalinizmu na Cmentarzu Lewaszowskim na przedmieściach Sankt Petersburga. W imieniu Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych znicz zapalili Tadeusz Adam Pilat, Roman Śmigielski i Halina Subotowicz-Romanowa. Ponadto goście mieli okazję zwiedzić Sankt Petersburg, m.in. Ermitaż, Sobór św. Izaaka i Twierdzę Pietropawłowską. Głównym punktem obchodów Dnia Polonii i Polaków za Granicą jest tradycyjnie koncert z udziałem polskich artystów. W Sankt Petersburgu finałowa gala odbyła się w sobotni wieczór w Teatrze Muzycznej Komedii, podczas której koncert dała Anna Maria Jopek - polska wokalistka, pianistka i kompozytorka, zdobywczyni płyt złotych i platynowych. Trzydniowe uroczystości zakończyły się w niedzielę 26 kwietnia br. uroczystą Mszą św. w petersburskim kościele św. Stanisława, odprawioną przez proboszcza ks. Krzysztofa Pożarskiego, w której uczestniczyli goście oraz kilkuset Polaków mieszkających na stałe w Rosji. 2 maja ustanowiony w 2002 roku przez Senat RP jako "Dzień Polonii i Polaków za Granicą" obchodzony jest uroczyście we wszystkich środowiskach polonijnych na całym świecie. Jest okazją do świętowania i bliższego przyjrzenia się wielomilionowej polskiej diasporze rozrzuconej po całym świecie - w ubiegłym roku świętowano w Atenach, wcześniej w Dublinie i Dyneburgu.