Aktualności

Ministerstwo Edukacji Narodowej rozpoczęło wprowadzanie systemowych zmian w szkolnictwie polskim za granicą w celu lepszego wspierania tej części polskiej oświaty. Rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (prowadzonego przez ministra) jest pierwszym krokiem w tym kierunku.

Rozporządzenie to odnosi się do punktów edukacyjnych przy polskich placówkach dyplomatycznych. Zawarte w nim rozwiązania wynikają z upoważnienia, które Ministrowi Edukacji Narodowej daje ustawa o systemie oświaty. Jedynie do tych placówek Minister Edukacji Narodowej ma prawo odnosić się w rozporządzeniu w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą.

Ustawa o systemie oświaty pozwala natomiast na wspieranie szkolnictwa społecznego poza granicami (najczęściej prowadzonego przez organizacje społeczne działające na podstawie prawa innego kraju) poprzez: kierowanie nauczycieli do pracy za granicą, przekazywanie niezbędnych podręczników i pomocy dydaktycznych służących temu nauczaniu, organizowanie w kraju i za granicą doskonalenia zawodowego nauczycieli prowadzących nauczanie języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim za granicą, oraz organizowanie kolonii i innych form letniego wypoczynku dzieci i młodzieży polonijnej. Ministerstwo realizuje te zadania, zamierza jednocześnie poszerzyć zakres wspierania polonijnego szkolnictwa społecznego o nowe obszary, co będzie możliwe dzięki przygotowywanej nowelizacji ustawy o systemie oświaty.

W 2009 roku odbyła się szeroka konsultacja społeczna, która przesądziła o kierunku tych zmian. Do wypracowania proponowanych rozwiązań przyczyniła się praca wielu ekspertów z kraju i zagranicy prowadzona w ramach projektu finansowanego z funduszy europejskich: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów dla działających za granicą szkół, które należą do polskiego systemu oświaty oraz dla uczniów  - dzieci obywateli polskich przebywających za granicą, umożliwiających kontynuowanie nauki w polskim systemie oświaty." Zgodnie z procedurą legislacyjną, kolejne propozycje projektów aktów prawnych opracowanych w Ministerstwie Edukacji Narodowej będą udostępniane na stronie internetowej BIP MEN (http://www.bip.men.gov.pl) oraz kierowane do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji z partnerami społecznymi.

Zgłaszane przez środowiska Polaków z zagranicy postulaty zmian będą sukcesywnie uwzględniane w kolejnych, przygotowywanych obecnie aktach prawnych.

Kolejne kroki będą następujące:

1) uporządkowanie sposobu organizacji pracy punktów edukacyjnych prowadzonych przez ministra za granicą, powodujące, że w okresie najbliższych trzech lat stopniowo wszystkie zagraniczne punkty konsultacyjne zaczną uczyć według przygotowanych przez międzynarodowy zespół ekspertów jednolitych ram programowych, w jednakowych warunkach organizacyjnych oraz przy pomocy nauczycieli o precyzyjnie zdefiniowanych kwalifikacjach (rozporządzenie wchodzące od września 2010 stwarza konieczność dostosowania się w ciągu trzech kolejnych lat szkolnych),

2) udostępnienie nowych programów, materiałów edukacyjnych oraz szkoleń dla nauczycieli również szkolnictwu społecznemu (sukcesywnie, w miarę przygotowywania: materiały odroku 2010, szkolenia od roku 2011), na zasadzie dobrowolności,

3) wprowadzenie możliwości kierowania nauczycieli do organizacji społecznych działających wszędzie tam, gdzie są największe skupiska Polaków i największe potrzeby edukacyjne, począwszy od filii obecnie funkcjonujących, planujących usamodzielnienie się (przekształcenie się w formy odpowiadające lokalnym potrzebom i oczekiwaniom),

4) stworzenie możliwości dostarczania on-line materiałów edukacyjnych, kursów dla nauczycieli, form nauczania i egzaminowania w systemie na odległość dla wszystkich osób przebywających w oddaleniu od zorganizowanej edukacji,

5) wprowadzenie opisu szczególnych kwalifikacji oczekiwanych od nauczyciela polonijnego oraz możliwości zaliczenia pracy nauczycielskiej za granicą do awansu zawodowego po powrocie do kraju,

6) powołanie doradcy/konsula oświatowego tam, gdzie dynamicznie rozwija się zapotrzebowanie na polską edukację oraz zawarcie porozumienia Ministra Edukacji Narodowej z Ministrem Spraw Zagranicznych, regulującego zasady pomocy polskim placówkom edukacyjnym za granicą,

7) wprowadzenie możliwości rejestrowania się społecznych punktów edukacyjnych w polskich placówkach dyplomatycznych, deklarujących posiadanie nauczycieli o odpowiednich kwalifikacjach oraz realizowanie ram programowych, co pozwoli na szczególną opiekę doradcy oświatowego, możliwość wystawiania takich samych świadectw jak w punktach konsultacyjnych, a także preferencyjny dostęp do szkoleń dla nauczycieli,

8) stworzenie możliwości kwalifikowanym nauczycielom języka polskiego za granicą szerszego zaangażowania się w promocję języka polskiego i prowadzenie kursów oraz udział w certyfikacji stopnia znajomości języka polskiego, również dla obcokrajowców,

Niektóre z planowanych zmian będą wymagały bardziej czasochłonnych zmian ustawowych (ustawa o systemie oświaty, ustawa Karta Nauczyciela, ustawa o języku polskim). Zmiany te planowane są w roku szkolnym 2010/2011. Natomiast już w roku 2010 zostaną wydane następujące rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej:

- rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą,

- rozporządzenie w sprawie zakresu i warunków przyznawania świadczeń przysługujących nauczycielom polskim skierowanym lub delegowanym do pracy za granicą,

- rozporządzenie w sprawie wynagradzania nauczycieli zatrudnionych w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej.

www.men.gov.pl