W ramach obchodów przypadającej na 14 sierpnia 69. rocznicy podpisania polsko-rosyjskiej umowy o formowaniu armii gen. Władysława Andersa oraz Święta Wojska Polskiego (15 sierpnia) Ziemię Orenburską na zaproszenie Orenburskiego Kulturalno-Oświatowego Centrum „Czerwone Maki” odwiedził zastępca Attache Obrony Ambasady RP w Moskwie ppłk Jacek Wesołowski. Wziął on udział w uroczystościach związanych z formowaniem jednostek 2 Korpusu Polskiego. Oto jak wspomina tę wizytę.
„W trakcie trzydniowych uroczystości, przedstawiciel Sił Zbrojnych RP oraz towarzyszące mu delegacje „Czerwonych maków”, miejscowych władz administracyjnych, rosyjskiej i polonijnej młodzieży oraz kombatantów II wojny światowej, odwiedzili wszystkie miejsca obwodu orenburskiego, w których były rozmieszczane oddziały i sztab 2 KA, a także założoną w 1902 r. przez polskich przesiedleńców z okręgu Nikołajewskiego na Ukrainie wieś Braiłowka (rejon akbułacki).
13 sierpnia, na zbiorowych mogiłach polskich żołnierzy, którzy zmarli naturalną śmiercią w obozie polowym w rejonie leśniczówki Szyrokowskoje oraz szpitalu wojskowym w miasteczku Kołtubanowka, w czasie spotkań z udziałem miejscowych władz, kierownictwa szkoły, młodzieży szkolnej, nauczycieli i mieszkańców wsi oraz kombatantów, zostały złożone wieńce i zapalone znicze.
Polskie mogiły w leśnictwie Szyrokowskim otoczono troskliwą opieką
Przewodnicząca „Czerwonych maków”, pani Wanda Seliwanowska, przedstawiła także informację historyczną o formowaniu się armii gen. Andersa oraz przytoczyła fragmenty przekazów mieszkańców Kołtubanowki, będących naocznymi świadkami tamtych czasów i mających bezpośredni kontakt z Polakami przybywającymi z różnych stron b. ZSRR do tworzącego się 2 KA.
Po zakończeniu uroczystości, na zaproszenie władz Kołtubanowki, uczestnicy mieli okazję dla zapoznania się ze zbiorami muzeum Boru Buzułuckiego. Natomiast wieczorem, odpoczywająca w Kołtubanowce młodzież ze zorganizowanego przez „Czerwone maki” Letniego Obozu Polskiego Języka i Kultury zaprosiła na koncert z okazji Dnia Wojska Polskiego, w którym wzięli udział mieszkańcy wsi, miejscowe władze oraz kombatanci II wojny światowej. W czasie koncertu można było usłyszeć m.in. pięknie wykonane przez laureatów wielu międzynarodowych konkursów fortepianowych Lubę i Artioma z Orska utwory Chopina.
Ppłk Wesołowski ogląda wystawę przygotowaną przez uczestników letniego obozu młodzieżowego...
... i razem z dowódcą rosyjskiej brygady składa wieniec pod pomnikiem w Tockoje
Następnego dnia ppłk J. Wesołowski w towarzystwie przedstawicieli „Czerwonych maków”, młodzieży i pedagogów z obozu oraz kombatantów zapoznali się z ekspozycją Muzeum Krajoznawczego z Buzułuku, poświęconą formowaniu się armii Andersa, którą we współpracy z kierownictwem placówki przygotowała pani Seliwanowska. Po obejrzeniu ekspozycji, uczestnicy obchodów Dnia Wojska Polskiego odwiedzili budynek Sztabu i koszary 2 KA w m. Buzułuk oraz złożyli na miejscowym cmentarzu wieniec i zapalili znicze na zbiorowej mogile żołnierzy polskiej armii.
Jeszcze tego samego dnia, przy pomniku zmarłych żołnierzy 6 DP i pułku rezerwowego 2 KA, znajdującym się na poligonie wojskowym w m. Tockoje-2, odbyła się uroczystość złożenia wieńców i zapalenia zniczy. Jej uczestnicy, w tym także żołnierze i przedstawiciel dowództwa rosyjskiej 21 Samodzielnej Brygady Zmechanizowanej oddali hołd żołnierzom armii gen. Andersa, a pani Seliwanowska zapoznała wszystkich z historią tego miejsca oraz szlakiem bojowym 2 KA, szczególnie podkreślając udział korpusu w bitwach pod Monte Casino, Ankoną i Bolonią oraz ich wpływ na działania aliantów na Płw. Apenińskim.
Wanda Seliwanowska z rosyjskimi żołnierzami
15 sierpnia, w Dniu Wojska Polskiego, na zaproszenie władz miasta Akbułak wszyscy zapoznali się z ekspozycją miejscowego muzeum etnograficznego, m.in. poświęconą polskiej społeczności zamieszkującej rejon akbułacki oraz wysłuchali koncertu zespołu pieśni i tańca, działającego przy Urzędzie Miasta. Ppłk J. Wesołowski miał również okazję poznać Polaków pochodzących z założonej przez polskich imigrantów wsi Braiłowka, w tym kombatanta 1 Armii WP Pana Stanisława Chuchrowskiego. Po przybyciu do Braiłowki, na miejscu byłego cmentarza złożono wieńce przy pomniku upamiętniającym mieszkańców wsi oraz zapalono znicze.
Grób polskich żołnierzy w Kołtubanowce z portretem ich dowódcy - gen. Andersa
W czasie cyklu uroczystości w miejscach związanych z 2 KA, na uwagę zasługiwało zaangażowanie przedstawicieli Orenburskiego Kulturalno-Oświatowego Centrum „Czerwone Maki”, rejonowych władz oraz kierownictwa obozu letniego, w tym jego dyrektora Nikołaja Aleksandrowicza Kriwoszczapowa, w przygotowanie obchodów Dnia Wojska Polskiego oraz ich działania na rzecz opieki nad miejscami pochówku żołnierzy armii gen. Władysława Andersa i zachowania pamięci o pozytywnych aspektach wspólnej polsko-rosyjskiej historii związanej z wydarzeniami tamtego okresu wśród rosyjskiej młodzieży”.
ppłk J. Wesołowski
Zastępca Attache Obrony Ambasady RP w Moskwie