Aktualności

Od 9 do 11 października 2009 roku w Malmö w Szwecji odbyła się międzynarodowa konferencja „Przyszłość Szkoły Polonijnej", zorganizowana przez Europejską Unię Wspólnot Polonijnych, Zrzeszenie Organizacji Polskich w Szwecji oraz Konsulat Generalny RP w Malmö.

Uczestniczyli w niej delegaci szkół i organizacji polonijnych, zajmujących się nauką języka polskiego, z dwunastu krajów - Belgii, Danii, Francji, Irlandii, Litwy, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Rosji, Szkocji, Szwecji, Wielkiej Brytanii.

Wśród zaproszonych gości w konferencji udział wzięli m.in. Minister Edukacji Narodowej RP - Katarzyna Hall, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych - Jan Borkowski, przewodniczący Komisji Łączności z Polakami za Granicą Sejmu RP - Marek Borowski, posłowie Tadeusz Sławecki i Joanna Fabisiak, senator Barbara Borys-Damięcka, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska" - Maciej Płażyński.

W pierwszej części konferencji jej uczestnicy przedstawili zarówno mechanizmy nauczania języka polskiego w swoich krajach, jak i problemy, z jakimi boryka się oświata polonijna, wskazując sposoby ich rozwiązania, przedstawiając oczekiwania wobec władz krajów zamieszkania, władz i instytucji polskich oraz organizacji polonijnych.

W głównej części konferencji min. K. Hall przedstawiła proponowany przez resort edukacji program rozwoju oświaty polonijnej i polskiej za granicą, zakładający - przy racjonalnym wykorzystaniu funduszy publicznych - powstanie systemu nauczania w języku polskim za granicą dostępnego dla wszystkich, który dostosowywał będzie formy nauczania do potrzeb uczniów.

Min. K. Hall podkreśliła, że polskie szkoły publiczne dobrej jakości zawsze będą funkcjonowały przede wszystkim w Polsce, zagraniczna oferta polskiego systemu edukacji może być ograniczona a jakość jej w wielu miejscach zawsze będzie pozostawiać wiele do życzenia. Publiczna oferta dobrej jakości, dostępna za granicą, musi być ofertą systemu edukacji danego kraju, ofertą, która - jeśli ma zawierać język i kulturę polską - może i powinna być realizowana przy wsparciu państwa polskiego. Oświata polonijna i oświata polska za granicą tworzą system różnorodnych instytucji oświatowych, prowadzących nauczanie w języku polskim przy wsparciu ze strony polskiego rządu. Podstawowym modelem jej działania będzie zawsze realizacja obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w lokalnym systemie edukacji kraju zamieszkania, wzbogacone o kształcenie uzupełniające w najrozmaitszych formach. Planowana reforma zakłada ewolucyjne wprowadzanie zmian, a proponowane rozwiązania dotyczą zarówno form bezpośredniego wsparcia, w tym delegowania nauczycieli z kraju, pomoc dydaktyczną i metodyczną dla nauczycieli polonijnych, jak i pomoc w utrzymaniu infrastruktury, w tym bezpośrednie dofinansowanie szkół polonijnych. Ważnym elementem działań będzie stworzenie wzorcowych programów nauczania oraz modułowego podręcznika do nauczania przedmiotów ojczystych.

Resort edukacji przewiduje też nowe formy wsparcia dla uczniów powracających do kraju z zagranicy, umożliwiające płynne włączenie się w polski system edukacji.

Uczestnicy konferencji przyjęli dokument końcowy, w którym podkreślają, iż rząd polski realizuje zapis ustawy o systemie oświaty, z którego wynika m.in. obowiązek wspomagania nauczania języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej oraz innych przedmiotów nauczanych w języku polskim wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą, podkreślając, że odpowiedzialność za edukację dzieci polskich, przebywających stale lub czasowo poza granicami kraju, spoczywa przede wszystkim na ich rodzicach. Przedstawili też własny ogląd trudnej sytuacji, w jakiej znalazło się szkolnictwo polskie za granicą w ciągu ostatnich kilku lat, kiedy wielka fala nowej migracji zarobkowej przerosła oczekiwania i możliwości władz polskich, krajów zamieszkania oraz organizacji polonijnych i oświatowych. Wskazując, iż wiele uczyniono w dziedzinie zapewnienia nauczania za granicą przedmiotów ojczystych, podkreślono, że skala zjawiska wymaga dalszych zintensyfikowanych działań. W dokumencie końcowym podkreślono, że działania MEN i wszelkie zmiany powinny być przeprowadzane w sposób ewolucyjny, aby nie zakłócać procesu edukacyjnego. Zwrócono też uwagę na konieczność zachowania pluralizmu form oraz pełną niezależność lokalnych szkół i instytucji oświatowych prowadzących nauczanie w języku polskim.

Wśród postulatów uczestników konferencji na czoło wybijają się przede wszystkim apele o stworzenie specjalnych, jednolitych programów kształcenia, opracowanie specjalnych podręczników dla polskich dzieci zamieszkałych za granicą, utworzenie efektywnego systemu wspierania oświaty polonijnej i oświaty polskiej za granicą, zawieranie przez wadze polskie dwustronnych umów międzynarodowych, regulujących kwestię nauczania w języku polskim za granicą, stworzenie skutecznego monitoringu stopnia realizacji przez kraje osiedlenia zobowiązań edukacyjnych dotyczących nauki języka ojczystego, a wynikających z regulacji Unii Europejskiej i Rady Europy.

Dokument końcowy wskazuje też na konieczność dalszych corocznych spotkań przedstawicieli rządu RP, instytucji oraz organizacji polskich i polonijnych, zaangażowanych w sprawy oświaty polonijnej, i szerokiego udziału przedstawicieli środowisk polonijnych w dyskusji na ten temat. Zaproponowano, by koordynatorem takiego dialogu stała się Rada Konsultacyjna Oświaty Polonijnej powołana przez ministra edukacji narodowej.

Szwecja - KG RP w Malmö

Źródło:Biuletyn Polonijny MINISTERSTWA SPRAW ZAGRANICZNYCH, Numer 11/2009