Aktualności

17 grudnia 2009 r. w Minister Spraw Zagranicznych Radosław Sikorski zaprezentował Raport o sytuacji Polonii i Polaków za granicą. W konferencji prasowej towarzyszącej temu wydarzeniu udział wzięli również Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz oraz Jan Borkowski, Sekretarz Stanu w MSZ.

Opracowany przez Departament Współpracy z Polonią Raport stanowi pierwszą próbę przedstawienia w sposób kompleksowy polskiej diaspory w końcu pierwszej dekady XXI wieku. Intencją opracowania jest dostarczenie wieloaspektowej wiedzy o Polonii i Polakach w świecie.

Na potrzeby Raportu zespół redakcyjny dokonał wyboru 30 państw, w których społeczności polskie są najliczniejsze, jak również w sposób istotny wpływają na politykę Rzeczypospolitej Polskiej lub państwa zamieszkania. Liczące się zbiorowości Polaków i osób o polskim rodowodzie obecne są w większości państw Europy, w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie oraz w Ameryce Południowej, w tym szczególnie w Argentynie i Brazylii, a także w Republice Południowej Afryki i Australii.

Ogromnym walorem Raportu jest to, że po raz pierwszy w jednej publikacji zestawiono opinie i analizy pochodzące nie tylko z polskich placówek dyplomatyczno-konsularnych oraz innych instytucji państwowych zajmujących się tą problematyką  na czele z Senatem i kilkunastoma resortami rządowymi, ale także organizacji pozarządowych. Warto podkreślić, że opracowanie zostało uzupełnione sprawozdaniami trzech najważniejszych organizacji  działających na rzecz Polonii i Polaków za granicą – Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”, Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” oraz Fundacji „Semper Polonia”.

Informacja Kongresu Polaków w Rosji

Najważniejsze problemy środowisk polonijnych w FR

– Brak finansowania ze strony władz federalnych. Na poziomie regionalnym udostępnia się bezpłatnie pomieszczenia na poszczeglóne imprezy (w „Domach Narodowościowych”), czasami autokary.

– Działacze polonijni, bez wyjątku, pracują społecznie, po godzinach pracy zarobkowej, co w dużym stopniu obniża możliwości organizacyjne.

– Brak lokali.

– Ogromne odległości i duże rozproszenie sprawia utrudnienie w kontaktach między organizacjami, w organizacji wspólnych imprez.

– Słaba znajomość języka polskiego wśród Polonii. Brak nauczycieli zawodowych w szkółkach polonijnych. Zajęcia prowadzone są przez osoby znające język polski w różnym stopniu. Język polski jako przedmiot wprowadzony jest w 2 szkołach w Moskwie.

– Niezwykle ważne jest rozszerzenie pracy z młodzieżą, zaktywizowanie działalności kół młodzieżowych przy organizacjach polonijnych, większe zainteresowanie młodzieży możliwością podjęcia studiów w Polsce.

– Rejestrowanie polonijnych szkółek niedzielnych przy rosyjskich szkołach ogólnokształcących dałoby możliwość uzyskania etatów dla nauczycieli oraz pomieszczeń lekcyjnych.

– W ostatnich latach coraz częściej mamy do czynienia z przypadkami inwigilacji służb specjalnych organizacji polonijnych, wzywanie działaczy na przesłuchania, o czym władze Kongresu informowały Radę Konsultacyjną Narodowo-Kulturalnych Autonomii przy Ministerstwie Rozwoju Regionalnego, kierownictwo Komitetu ds. Narodowościowych Dumy Państwowej oraz Rady Federacji.

– Pod koniec lat 90. ograniczono dostęp do polskich i polonijnych zbiorów archiwalnych w archiwach federalnych i obwodowych, co znacznie utrudnia badania naukowe.

Oczekiwania od władz rosyjskich

– Od 16 lat Kongres stale zwraca się do najwyższych władz Rosji w sprawie rehabilitacji i uznania Polaków w Rosji za naród represjonowany, z czym jest związany zwrot majątku (w tym budynków, archiwaliów i zbiorów bibliotekarskich). Przez 20 lat oczekujemy na zwrot budynku Domu Polskiego w Moskwie.

– Dotychczas organizacje polonijne w Rosji nie posiadają pomieszczeс, co ogranicza w dużym stopniu prowadzenie działalności statutowej, w tym nauczanie języka polskiego. Niektóre organizacje korzystają z pomieszczeń szkół ogólnokształcących lub parafii. Organizacje, które korzystały z pomieszczeń parafialnych, zostały przez proboszczów poproszone o ich opuszczenie.

– W ciągu ostatnich lat władze rosyjskie ograniczają wydawanie wiz i przedłużenie pobytu dla księży z Polski, co pozbawia Polonię języka polskiego w kościołach.

– Ustawa o narodowo-kulturalnych autonomiach przewiduje stabilne finansowanie organizacji narodowościowych, tym niemniej na poziomie federalnym środki nie były przydzielane żadnej organizacji narodowościowej. W 2008 r. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, organ odpowiedzialny za realizacją polityki narodowościowej, po raz pierwszy ogіosiło konkurs, w którym wziął udział Kongres; wygraliśmy 790 tys. rubli na przeprowadzenie festiwalu zespołów folklorystycznych w Saratowie. Środki jednak nie zostaіy przekazane. W 2009 r. Kongres ponownie wystąpił w konkursie.

– Ważnym kierunkiem naszej dziaіalności pozostaje popularyzacja działalności polonijnej w środkach masowego przekazu, rosyjskich, polskich

i polonijnych, m.in. na stronach internetowych. Zaznaczamy, iż w środkach masowego przekazu w Polsce, w tym w TV Polonia, nie ma żadnej informacji o Polonii w Rosji. Dostęp do rosyjskich mediów na tematy polonijne i narodowościowe jest ograniczony, w związku z brakiem zainteresowania ze strony mediów bądź wymaga to znacznych środków finansowych.

Oczekiwania od władz polskich

– Niezbędne jest opracowanie polityki rządowej wobec Polonii w Rosji.

– Oczekujemy na stałe kontakty władz polskich z władzami rosyjskimi na różnych szczeblach z naszym udziałem w sprawie sygnalizowania i załatwiania problemów związanych z działalnością organizacji polonijnych. Skoordynowane działania i relacje konsulatów i organizacji polonijnych w sprawach polonijnych będą służyły z pewnością na naszą korzyść. Takie działania strony polskiej będą sprzyjały wzmocnieniu autorytetu organizacji polonijnych w Rosji.

– Podkreślamy wagę konsultowania z Polonią ustaw i raportów nas dotyczących (wzorem konsultacji w sprawie „Karty Polaka” i niniejszego

Raportu).

– Uważamy za niezbędne przeznaczenie przez Senat RP środków finansowych na promocję historii, kultury i tradycji polskich poprzez organizowanie dni kultury polskiej, festiwali, festynów, konkursów, wystaw, prezentacji kuchni polskiej, propagowanie wartości kulturowych narodu polskiego w naszym otoczeniu i środowisku. W 2009 r. zaplanowaliśmy konferencję pt. „Wrzesień 1939 r. w historiografii, mediach i filmie”, na przeprowadzenie której Senat nie zatwierdził środków finansowych.

– Uznajemy za jeden z podstawowych kierunków naszej dziaіalności kształtowanie pozytywnego wizerunku Polski i Polaków. Pragniemy w tym celu uzyskać większy dostęp do materiałów krajowych promujących Polskę.

– Podkreślamy potrzebę kontynuacji festiwali i szkoleń zespołów polonijnych w Koszalinie i w Rzeszowie.

– Pragniemy podkreślić, że ważne jest, aby finansowanie poprzez organizacje pozarządowe, takie jak Stowarzyszenie „Wspólnota Polska” oraz fundacje, pozostało podstawową drogą wspierania naszej działalności.

– Pragniemy pełniejszej realizacji umów polsko-rosyjskich w sprawie pomocy dla szkolnictwa polskiego w Rosji.

– Zwracamy się do polskich instytucji i fundacji, wspierających działalność naukową, o docelowe finansowanie tego rodzaju publikacji i imprez.

– Uznajemy za niezbądny dalszy rozwój systemu nauczania polonijnegoi w tym celu postulujemy:

– rozszerzenie sieci letnich szkół językowych na terenie Rosji, również z udziałem harcerstwa polskiego;

– korzystanie z możliwości zapraszania nauczycieli z Polski;

– organizowanie kursów metodycznych i konferencji dla nauczycieli;

– organizowanie kursów szkoleniowych dla liderów młodzieżowych i kursów językowych dla młodzieży polonijnej;

– zwiększenie dla młodzieży z naszych organizacji liczby miejsc na obozach letnich w Kraju.

Prezes FPNKA Kongres Polaków w Rosji Halina Subotowicz-Romanowa

Posłuchaj rownież rozmowę o raporcie z Sekretarzem Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Panem Janem Borkowskim na falach Polskiego Radia dla Zagranicy.